po dziesiąte
  • dziesiąta woda po kisielu
    1.02.2002
    1.02.2002
    Jak możemy wyjaśnić pochodzenie zwrotu siódma woda po kisielu?
  • trzy po trzy
    14.04.2015
    14.04.2015
    Ostatnio dyskutowaliśmy ze znajomymi nad wymową wyrażenia pleść trzy po trzy. Niektórzy twierdzili, że należy je akcentować na słowie po, inni, że na drugie trzy. Która wymowa jest poprawna?
  • Jednostka ciśnienia bar

    29.03.2017
    29.03.2017

    Mam pytanie na temat odmiany jednostki ciśnienia bar. Jeśli dla wartości: 2,2 (dwa i dwie dziesiąte) formą jest dopełniacz, czy powinno być: dwa i dwie dziesiąte baru, jak podaje Słownik współczesnego języka polskiego Bogusława Dunaja, czy dwa i dwie dziesiąte bara, jak podaje Wielki słownik języka polskiego. W skrócie: proszę o podanie poprawnych form dla wartości: 2,2 b, 2,5 b.

  • dziesiątoroczny

    28.02.2024
    28.02.2024

    Witam.

    Czy użycie w poniższym zdaniu słowa „dziesiątoroczny” można uznać za prawidłowe?

    „Poszedłem na dziesiątoroczny zjazd absolwentów liceum”.

    W sensie: „Poszedłem na dziesiąte doroczne spotkanie absolwentów liceum”.

    Słowo to zaczerpnąłem ze Słownika Języka Polskiego wydanego przez Maurycego Orgelbranda w Wilnie w 1861 roku: https://cutt.ly/gwX8oWC8

    Pozdrawiam, Indragor.

  • określenia czasu
    2.12.2002
    2.12.2002
    Jak wytłumaczyć dziecku (dziecko ma lat kilkanaście), że określenia czasu: za czterdzieści dwunasta, piędziesiąt po dziesiatej są niepoprawne? W słownikach nie znalazłam żadnych uwag na ten temat. A może to ja nie mam racji i te określenia są poprawne?
    Pozdrawiam.
  • przecinek a imiesłowy przymiotnikowe
    2.09.2009
    2.09.2009
    Mam przed sobą dwa zdania i kompletnie nie wiem, czy można tu cokolwiek uznać za imiesłów przymiotnikowy, a zatem wydzielić przecinkami. Będę bardzo wdzięczny za pomoc i wytłumaczenie mi, kiedy daną część zdania uznajemy za imiesłów przymiotnikowy, a kiedy jest to zwykły przymiotnik.
    1) Basia miała na sobie tylko jego białą koszulę ledwie zakrywającą jej pośladki.
    2) Nie musiała czekać długo, bo kilka minut po dziesiątej otworzyły się drzwi prowadzące z korytarza do pokoju przechodniego.
  • 49. BLot albo 49 BLot

    30.09.2021
    30.09.2021

    Szanowni Państwo,

    piszę do Państwa z prośbą o udzielenie porady językowej. Czy nazwa naszej jednostki wojskowej powinna być pisana z kropką po liczebniku czy bez (49. Baza Lotnicza czy 49 Baza Lotnicza)? Jak zasady językowe wyglądają względem skrótów, w naszym przypadku byłoby to 49.BLot czy 49BLot, a może 49. BLot.?

  • Odczytywanie daty zapisanej cyfrowo

    9.07.2023
    9.07.2023

    Dzień dobry,

    chciałem zapytać o poprawną wymowę dat. Czy dla przykładowej daty 30.06.2023 istnieją inne dopuszczalne formy wymowy oprócz: „trzydziesty czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku”?

    Czy w powyższym można pominąć słowo „roku”?

    Pozdrawiam i życzę dobrego dnia.

  • opus
    23.12.2002
    23.12.2002
    Ostatnio ze zdumieniem stwierdziłem, że rzeczownik opus mimo odmiany charakterystycznej dla rzeczowników rodzaju męskiego sam jest rodzaju nijakiego, co determinuje (na przykład) nienaturalne dla mnie konstrukcje w rodzaju np. opus dziesiąte. Jestem ciekaw, dlaczego tak jest i jakie inne rzeczowniki wykazują podobne „anomalie”.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Radek Gontarek
  • Polszczyzna aktów prawnych
    26.03.2001
    26.03.2001
    Czytając ustawy, rozporządzenia ministrów i inne przepisy, nabieram przekonania, że nikt ich nie sprawdza pod kątem poprawności językowej. Myślę, że inicjatywa Rady Języka Polskiego zmierzająca do uporządkowania tego problemu byłaby bardzo cenna. Tysiące osób codziennie zagląda do różnych aktów prawnych. Z pewnościa język, jakim są pisane, odciska swoje piętno na codziennych obyczajach językowych nie tylko prawników, dziennikarzy, ale także – za ich pośrednictwem – ogółu społeczeństwa, powinien zatem być wzorem. Czy istnieje funkcja sekretarzy sejmowych czuwających nad ostateczną formą zapisanego prawa? Podejrzewam, że niestety nie. Jestem przekonana, ze Rada może zaproponować jakieś skuteczne rozwiązanie tego problemu.
    Proszę o rozstrzygnięcie sprzeczności zapisanej w Nowym slowniku poprawnej polszczyzny: Hasło art.: „Decyzję podjęto na podstawie art. 20 [bez kropki] kodeksu cywilnego.” Hasło par.: „Został skazany na podstawie art. 148. [kropka], par. 2 [bez kropki] kodeksu karnego”. Będę niezwykle wdzięczna za jednoznaczną opinię dotycząca stawiania lub niestawiania kropek po takich zapisach. (…)
    Czy powinno się stosować przecinki w zapisie art. 20 §10 ust. 7 pkt 2 (…)?
    Jest umowa kupna, umowa sprzedaży. Czy określenie umowy zwiazanej ze zleceniem to umowa zlecenia czy umowa-zlecenie?
    Z niecierpliwością czekam na rozstrzygnięcie moich wątpliwości i zaręczam, że dzielę je z co najmniej kilkoma tysiącami osób. Bardzo proszę o odpowiedź. Przesyłam ukłony
    Agnieszka Balcerak
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego